دیدار اخیر رهبر انقلاب با عوامل فیلم «موسی کلیم‌الله» نه‌تنها بار دیگر اهمیت حمایت از تولیدات فاخر مذهبی را گوشزد کرد، بلکه ما را به یاد تجربه‌های ناتمام و بعضاً مغفول مانده‌ای چون پروژه بزرگ «محمد رسول‌الله» مجید مجیدی انداخت.
به گزارش رسانه شهر تی وی- مجتبی برزگر: روز گذشته، تصاویر و ویدیوهایی از دیدار رهبر معظم انقلاب با عوامل فیلم سینمایی «موسی کلیم‌الله» منتشر شد؛ دیداری که از یک سو حکایت از رضایت ایشان نسبت به این اثر داشت و از سوی دیگر، حامل یک پیام روشن بود: این مسیر باید ادامه یابد.
ابراهیم حاتمی‌کیا و سیدمحمود رضوی، کارگردان و تهیه‌کننده این پروژه بزرگ، در این دیدار مورد تحسین قرار گرفتند. رهبر انقلاب خطاب به آن‌ها گفتند: «فیلم موسی علیه‌السلام را دیدم؛ عالی بود. ان‌شاءالله دنباله‌اش را هم همین‌طور بتوانید بیاورید. خیلی برجسته بود، الحمدلله. من هم لذت بردم از دیدن فیلم و هم خوشحال شدم از اینکه چنین اثری تولید شده است.»
این سخنان نه تنها نشان‌دهنده توجه ویژه مقام معظم رهبری به آثار فاخر دینی و تاریخی است، بلکه تأیید مستقیمی بر کیفیت و اهمیت پروژه «موسی کلیم‌الله» محسوب می‌شود؛ همان پروژه‌ای که ابراهیم حاتمی‌کیا در زمان جشنواره فیلم فجر گفت: «نمی‌دانم ایشان این کار را دیده‌اند یا نه، اما بسیار دوست دارم که آن را ببینند. نظر ایشان برای ما دلگرم‌کننده و نقشه راه است.»
رهبر انقلاب، سال‌هاست که نه تنها حامی معنوی این قبیل آثارند، بلکه حضوری فعال و پیگیر در فرایند تولید بسیاری از آن‌ها داشته‌اند. نمونه بارز این اهتمام را می‌توان در فیلمنامه سریال ماندگار «امام علی(ع)» دید؛ جایی که ایشان نه فقط فیلمنامه را مطالعه کردند، بلکه حاشیه‌نویسی‌هایی دقیق هم داشتند. محمد بیک‌زاده، تهیه‌کننده سریال، نقل می‌کند: «ایشان زیر یکی از دیالوگ‌ها نوشته بودند: “چه خنک!” و واقعاً هم درست گفته بودند؛ ما همان دیالوگ را حذف کردیم.»
همین دقت نظر در آثار دیگری چون «یوسف پیامبر»، «مریم مقدس»، و «مختارنامه» نیز دیده شد؛ آثاری که همگی با حمایت‌های معنوی و گاه مستقیم رهبر انقلاب، توانستند راه تولید را طی کنند. داوود میرباقری نیز درباره سریال «مختارنامه» تصریح کرده بود که در دوره‌ای که علاقه‌مند به تولید سریال «سلمان فارسی» بودم، رهبری بر ساخت «مختارنامه» تأکید داشتند.
اما در میان همه این روایت‌ها، یک سؤال اساسی بی‌پاسخ مانده است: چرا پروژه‌هایی نظیر «محمد رسول‌الله» ساخته مجید مجیدی، نیمه‌تمام ماند؟
حاتمی‌کیا در گفت‌وگویی که به‌تازگی با پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری انجام داده، به صراحت از موانعی سخن گفته که ساخت این آثار را دشوار می‌کند. موانعی نه فقط از سوی نهادها و سیاست‌گذاران، بلکه گاه از سوی خود اهالی سینما و هنرمندان. او از «ظنّ و گمان‌های ناعادلانه» و «قضاوت‌های نابه‌جا» می‌گوید؛ حرف‌هایی که تنها از زبان فیلم‌سازی با کارنامه‌ای همچون «حاتمی‌کیا» می‌تواند آن‌قدر صریح و تلخ باشد.
همین نکات ما را به یاد سرنوشت غم‌انگیز فیلم فاخر «محمد رسول‌الله» می‌اندازد؛ پروژه‌ای که قرار بود چندگانه باشد، اما به دلایلی مبهم و کم‌حمایت، متوقف شد. در شرایطی که غرب با سرمایه‌گذاری‌های هنگفت در قالب آثار تاریخی و دینی، روایت‌های خود را از تاریخ انبیا و ادیان مختلف شکل می‌دهد، سینمای ایران درگیر بروکراسی، سوءتفاهم‌ها و تنگ‌نظری‌ها باقی می‌ماند.
حاتمی‌کیا در همین گفت‌وگو، به پروژه‌ای دیگر نیز اشاره می‌کند: فیلمی درباره حاج قاسم سلیمانی. او با گلایه از سختی‌هایی که برای تولید آن متحمل شده، از عدم حمایت‌هایی می‌گوید که کار را برای حتی کارگردانان شناخته‌شده هم سخت کرده است. حال تصور کنید جوانانی که علاقه‌مند به ورود به این مسیرند، با چه دشواری‌هایی مواجه می‌شوند!
جهان به دنبال قصه‌های ماست، ما سردرگم میان خودمان
در صحنه جهانی، کمپانی‌های بزرگ سینمایی چون نتفلیکس، آمازون و حتی کمپانی‌های وابسته به لابی‌های صهیونیستی، سال‌هاست که به بازتعریف روایت‌های تاریخی و دینی مشغول‌اند. فیلم‌هایی چون نوح (2014)، اکسدوس (2014)، مسیح در نتفلیکس و مجموعه‌های پرمخاطب دیگر، همگی گویای آن است که تاریخ انبیا، دیگر فقط سوژه‌ای مذهبی نیست، بلکه ابزاری فرهنگی برای سیاست‌گذاری‌های رسانه‌ای و ذهنی است.
در چنین شرایطی، جای خالی حمایت قاطع و همه‌جانبه از تولیدات بومی درباره پیامبران و شخصیت‌های بزرگ دینی، بیشتر از هر زمان دیگری احساس می‌شود. جمهوری اسلامی ایران که داعیه‌دار پرچم‌داری تمدن نوین اسلامی است، نمی‌تواند نسبت به این کم‌کاری فرهنگی بی‌تفاوت بماند.
دوربین را از تاریکی نجات دهیم
حاتمی‌کیا، میرباقری، مجیدی و دیگر هنرمندان متعهد، نشان داده‌اند که ظرفیت و توان تولید آثاری فاخر، هنرمندانه و جهانی را دارند. اما بدون برداشتن موانع ساختاری، حمایت‌های مؤثر و رفع بی‌اعتمادی‌های داخلی، این مسیر همچنان ناهموار باقی خواهد ماند.
و سؤال پایانی این است: آیا وقت آن نرسیده که به‌جای حرف، سیاست‌گذاری واقعی برای حمایت از روایت‌های تاریخی-دینی انجام دهیم؟
